Iconen van het Nederlandse tennis

Tom Okker

De Flying Dutchman, ofwel de Vliegende Hollander. Dat was de gevleugelde bijnaam van Tom Okker, de watervlugge Nederlandse vedette uit de vorige eeuw. Zelf noemde hij zich liever een schaker. Iemand die een tegenstander stap voor stap steeds verder in het nauw dreef om daarna genadeloos toe te slaan.

Okker maakte in de jaren zestig en zeventig door zijn fenomenale internationale resultaten de tennissport in Nederland immens populair. Hij was de pionier van het vaderlandse proftennis en het uithangbord van de tennisbond. Talent voor balsporten had Okker overmatig. Op twaalfjarige leeftijd moest hij een keuze maken tussen voetbal en tennis. Het werd tennis. Na zijn diensttijd werd hij vanaf zijn twintigste vijf keer aaneen Nederlands tenniskampioen.

In zijn veertien jaar durende profcarrière, die duurde van 1968 tot en met 1981, vergaarde hij 26 ATP-titels in het enkelspel en 78 dubbeltitels. In 1969 reikte hij tot de derde plaats op de wereldranglijst. Hij hoefde dat jaar alleen de legendes Rod Laver en Arthur Ashe voor zich te dulden. Een grandslamtitel in het enkelspel is de enige ontbrekende trofee op zijn zeer lange erelijst. In 1968 begon het zogenoemde open tijdperk en was hij er op de US Open dichtbij, maar in de finale moest hij in vijf sets buigen voor Ashe. Op de Australian Open, Roland Garros en Wimbledon was zijn beste resultaat een halve finale. In het dubbelspel wist hij in 1973 samen met John Newcombe Roland Garros te winnen. Drie jaar later greep hij aan de zijde van Marty Riessen de titel op de US Open.

Okker raakte door Wojtek Fibak, met wie hij in zijn laatste actieve tennisjaren een dubbel vormde, bovenmatig geïnteresseerd in de schilderkunst. Hij runde in de jaren tachtig een galerie in de Spiegelstraat in Amsterdam. De laatste jaren zijn werken van vertegenwoordigers van de CoBrA-groep en doeken van onder anderen Andy Warhol en Jan Cremer bij hem te bezichtigen op verschillende kunstbeurzen en in een tentoonstellingsruimte van Okker in Hazerswoude-Dorp.

Tom Okker is erelid van de KNLTB en werd in 2013 geëerd met een plek in de International Jewish Sports Hall of Fame. Sinds 2019 is Okker ambassadeur van OldStars tennis. Deze vorm van tennis is geschikt voor mensen vanaf zestig jaar die op een gezonde manier willen blijven bewegen op de tennisbaan.

Richard Krajicek

De eenvoudigste manier om lid te worden van Wimbledon is het winnen van dit enkelspeltoernooi, wordt vaak gekscherend gezegd. Richard Krajicek presteerde het op 7 juli 1996 en is tot nu toe de enige Nederlandse grandslamwinnaar in het enkelspel.

Het scheelde echter niet veel of Krajicek had dat jaar helemaal niet deelgenomen aan The Championships. In de week voorafgaand aan Wimbledon verloor hij in Rosmalen in de kwartfinale van Paul Haarhuis. Krajicek was niet tevreden over zijn spel en had een dispuut met zijn coach. Hij besloot een aantal dagen afstand te nemen van het tennis. Hij twijfelde om überhaupt naar Londen af te reizen. Een paar dagen voor de start van Wimbledon begon het vuur weer te branden en Krajicek trad zonder verwachtingen aan op The All England Lawn Tennis & Croquet Club. ‘Die dip had ik misschien wel nodig om Wimbledon ontspannen te kunnen spelen,’ liet de verrassende toernooiwinnaar optekenen.

Onderweg naar zijn grootste titel en eeuwige roem versloeg Krajicek de oud-winnaars Michael Stich en Pete Sampras. Alleen Brett Steven slaagde erin, in de derde ronde, een set af te snoepen van de ontketende Nederlander. In de finale rekende De Kraai in straight sets af met de Amerikaan Malivai Washington.

Om zijn geweldige triomf te vieren, koos de toen 24-jarige Krajicek voor een tennisclinic voor kinderen in Den Haag in plaats van een rijtoer. Deze dag inspireerde hem om in 1997 de Richard Krajicek Foundation op te richten. Inmiddels liggen dankzij deze foundation in Nederland 129 zogenoemde Playgrounds waarop kinderen kunnen sporten.

Een ander hoogtepunt in de loopbaan van de zeventienvoudig toernooiwinnaar is zijn winst op het zogenoemde ‘vijfde grandslamtoernooi’. In 1999 schreef hij het prestigieuze toernooi van Key Biscane – tegenwoordig het ATP 1000-toernooi van Miami – op zijn naam. Het was zijn laatste toernooititel. 1999 was ook het jaar dat Krajicek de mogelijkheid had om nummer een van de wereld te worden. Hij had daarvoor de eindzege op het toernooi in Hamburg nodig maar hij ging in de tweede ronde onderuit tegen de Marokkaan Hicham Arazi. Hierdoor bleef zijn hoogste ranking steken op plek vier.

Een slepende elleboogblessure luidde het einde in van zijn succesvolle carrière. In 2003 speelde hij op het gras van het Autotron ’s-Hertogenbosch zijn laatste partij, tegen Olivier Mutis. Een paar maanden na zijn pensionering als speler, in 2004, werd Krajicek de nieuwe toernooidirecteur van het ABN AMRO Open, het ATP 500-toernooi dat hij tweemaal won. Deze functie bekleedt hij tot op de dag van vandaag.

Haarhuis en Eltingh

De namen Paul Haarhuis en Jacco Eltingh worden vaak in één adem genoemd. Niet zo gek, want in 1994 waren ze het beste duo van de wereld. Maar hun prestaties in het enkelspel liegen er ook niet om. In 1995 bereikte Haarhuis de achttiende plek op de wereldranglijst en Eltingh kwam tot plaats negentien. Haarhuis won één enkelspeltitel. In 1995 was hij de beste bij het ATP-toernooi van Jakarta. Eltingh schreef vier titels op zijn naam: Manchester (1992), Atlanta (1993), Kuala Lumpur en Schenectady (1994).

De erelijst in het dubbelspel is echter vele malen langer. Haarhuis en Eltingh wonnen samen maar liefst 39 toernooien, waaronder alle vier grandslams. Na de Australian Open en de US Open in 1994 en Roland Garros in 1995 maakten zij het kwartet compleet door in 1998 Wimbledon te winnen. 

Haarhuis en Eltingh werden door de winst in Londen op het illustere Australische duo Woodforde/Woodbridge het eerste koppel dat op alle vier de grandslamtoernooien de trofee omhoog mocht houden. Een extra tintje aan deze geweldige prestatie was dat het gebeurde in het jaar dat Eltingh voor het laatst deelnam op Wimbledon. 1998 werd zijn afscheidsjaar op de tour, maar ook een van zijn succesvolste. Eltingh won dat jaar tien titels, waaronder de Australian Open met Jonas Björkman, en Roland Garros, Wimbledon en het ATP Tour World Championship met Haarhuis. Hij eindigde zijn loopbaan met 44 dubbeltitels op zijn palmares.

Haarhuis verlengde zijn loopbaan zonder zijn vaste dubbelpartner op de ATP-Tour met vijf jaar en krikte zijn totale aantal toernooizeges in het dubbelspel op naar 54. Aan de zijde van Yevgeny Kafelnikov won hij in 2002 zijn laatste titel, op Roland Garros.

Lang na hun tennispensioen maakten Haarhuis en Eltingh verrassend eenmalig hun comeback op de ATP-Tour. Bij het ABN AMRO Open van 2011 accepteerden ze een wildcard van toernooidirecteur Richard Krajicek. Op het Centre Court van Ahoy Rotterdam speelden Haarhuis en Eltingh tegen Mariusz Fyrstenberg en Marcin Matkowski hun allerlaatste profwedstrijd. De opbrengst van dat duel ging naar de Richard Krajicek Foundation.

Niet alleen sportief werkten Haarhuis en Eltingh succesvol samen, ook naast de baan timmerde het tweetal aan de weg. Na hun profcarrière richtten ze TennisEvents op. Het bedrijf organiseerde naast clinics, demonstratiewedstrijden en privétrainingen vijftien jaar lang de AFAS Tennis Classics waarop tennistoppers van weleer in actie kwamen.

Vanaf 2017 is Eltingh technisch directeur bij de KNLTB. Haarhuis werd in 2014 benoemd tot captain van het Billie Jean King Cupteam. Hij bekleedde die functie tot 2021. Sinds 2017 is Haarhuis captain van het TeamNL Davis Cupteam dat onder zijn leiding drie keer de Davis Cup Finals wist te bereiken.

Kiki Bertens

‘Echt niet dat ik hier ooit durf te spelen,’ waren zo ongeveer de eerste woorden die Kiki Bertens als jonge tiener uitsprak tijdens een bezoek aan het Centre Court van Roland Garros. Toch speelde ze in 2016 de halve finale van dit Parijse grandslamtoernooi tegen niemand minder dan Serena Williams. Het werd haar beste prestatie op een major.

Als kind moest Bertens kiezen tussen handbal en tennis. Ze koos voor het laatste en dat legde haar geen windeieren. In 2010 en 2013 werd ze Nederlands kampioen. Zowel in het enkel- als het dubbelspel schreef Bertens internationaal tien WTA-toernooien op haar naam.

Aanvankelijk won Bertens voornamelijk titels op het gemalen baksteen. De eerste internationale toernooizege op het hoogste niveau boekte ze in 2012 in het Marokkaanse Fez, waarna WTA-titels bij de graveltoernooien in Nürnberg (2016 en 2017) en Gstaad (2017) volgden.

Het geloof dat ze ook op andere ondergronden tot de wereldtop behoorde, kwam in 2018 toen ze op Wimbledon de kwartfinale bereikte. Op het snelle hardcourt in Cincinnati bevestigde ze even later haar status door in de finale nummer een van de wereld Simona Halep te verslaan. De WTA onderscheidde Bertens aan het einde van dat jaar met een award voor de ‘meest verbeterde speelster van het seizoen’. Naast de titel in Cincinnati was Bertens in 2018 namelijk ook de beste in Seoul en Charleston.

Een jaar later toonde Bertens haar wereldklasse door bij het grote graveltoernooi in Madrid zonder setverlies door te stomen naar de winst. Onderweg naar deze prestigieuze titel versloeg ze maar liefst vier grandslamkampioenen. Mede door die uitmuntende prestatie steeg Bertens in 2019 naar de vierde plaats op de wereldranglijst. Ze verbeterde daarmee de vijfde positie van Betty Stöve uit 1977 en geen Nederlandse vrouw heeft dat ooit geëvenaard.

Met het Billie Jean King Cupteam was Bertens in 2016 een paar games verwijderd van een historische finaleplaats in dit landentoernooi. In de beslissende vijfde partij van de halve finale in en tegen Frankrijk moest ze samen met Richel Hogenkamp in drie sets buigen voor het topduo Mladenovic/Garcia.

Na de Olympische Spelen van Tokio in 2021 beëindigde Bertens op 29-jarige leeftijd haar tenniscarrière. Inmiddels is Bertens assistent-coach van TeamNL en KNLTB-coach.

Betty Stöve

Decennialang was Betty Stöve de hoogst geklasseerde Nederlandse speelster ooit. De voormalige nummer vijf van de wereld raakte dat record 42 jaar later, in 2019, kwijt aan Kiki Bertens.

Eind jaren zestig zorgden gezondheidsproblemen ervoor dat de carrière van Stöve bijna in de kiem werd gesmoord. Ze zette echter door en bewees na achttien maanden afwezigheid in het tenniscircuit dat haar beste jaren nog moesten komen.

Haar topjaar was 1977, met daarin de beroemde Wimbledonfinale in het enkelspel die ze verloor van de Britse Virginia Wade. ‘Dat blijft voor mij het hoogtepunt van alles. Ook omdat ik in drie finales stond. Dat heeft daarna niemand meer gedaan,’ vertelde Stöve in TENNIS Magazine over die periode. 

Stöve won vervelend genoeg ook de eindstrijd in het vrouwendubbel en het gemengd dubbel niet. De Rotterdamse is tot op de dag van vandaag wel de enige die op één grandslamtoernooi in drie finales tegelijk stond. In 1977 werd ze daarom uitgeroepen tot Nederlandse Sportvrouw van het Jaar.

Stöve speelde in totaal maar liefst 28 grandslamfinales, waarvan die op Wimbledon de enige in het enkelspel was. Het leverde haar tien grandslamtitels op: zes in het vrouwendubbelspel en vier in het gemengd dubbelspel.

Het tennisleven van de tweevoudig Nederlands kampioene is op diverse manieren ingekleurd. De jaren zeventig van de vorige eeuw waren namelijk de pioniersjaren van het vrouwentennis. Betty Stöve behoorde tot het ondersteunende team van de gedreven voorvechtster Billie Jean King bij het oprichten van de Women’s Tennis Association (WTA).

Na haar actieve spelerscarrière werkte Stöve als coach van onder anderen Hana Mandlikova, Jana Novotna en afsluitend met Kristie Boogert. Ook was Stöve het eerste vrouwelijke lid van het managementteam van de Internationale Tennis Federatie (ITF) en was ze drie jaar voorzitter van de WTA.

De Nederlandse muziekgroep ‘Bettie Serveert’ uit Arnhem heeft zijn naam ontleend aan de titel van het tennisboek dat Stöve schreef.

Esther Vergeer

Novak Djokovic vertelde in een interview dat hij jaloers is op de prijzenkast van Esther Vergeer. Dat is niet zo gek, want als je de prestaties van Vergeer op een rijtje zet, kom je tot duizelingwekkende cijfers. De Woerdense won in haar loopbaan alles wat er maar te winnen viel.

In 1998 won Vergeer op zeventienjarige leeftijd de US Open. Dit gaf haar het geloof in eigen kunnen en was het startsein van een succesvolle zegetocht door de internationale tenniswereld. En dan te bedenken dat ze als kind nooit tennisles volgde. Nadat ze op achtjarige leeftijd door een dwarslaesie in een rolstoel belandde, raakte Vergeer in de ban van sport. ‘Ik heb een handicap, maar ben niet gehandicapt,’ sprak ze uit.

In eerste instantie ging haar interesse uit naar basketbal. Met het Nederlandse team veroverde ze in 1997 goud op het EK, maar tennis veroverde haar hart. Ze had de drive om de beste van de wereld te worden. Daarin slaagde ze glansrijk.

Vergeer won in totaal maar liefst 39 grandslamtitels. In het enkelspel pakte ze tien keer de hoofdprijs op de Australian Open, won ze zes keer Roland Garros en schreef ze zes keer de US Open op haar naam. Wimbledon kende tijdens haar actieve carrière alleen het dubbelspel, dat ze drie keer won.

Op de Paralympische Spelen veroverde Vergeer zeven gouden medailles. Vier keer klonk voor haar het Wilhelmus in het enkelspel en drie keer in het dubbelspel. De wereldkampioenschappen rolstoeltennis won Vergeer maar liefst dertien keer. Zesmaal schreef ze de Nederlandse kampioenschappen op haar naam.

Internationaal kreeg Vergeer erkenning doordat ze tijdens haar loopbaan twee keer de Laureus World Sports Award toebedeeld kreeg. In 2013 beëindigde ze haar carrière en tien jaar later werd ze in Newport opgenomen in de International Tennis Hall of Fame.

Vergeer zet zich tot op de dag van vandaag in voor sport, en tennis in het bijzonder. Ze heeft haar eigen Esther Vergeer Foundation en is sinds 2009 directeur van het rolstoeltoernooi op het ABN AMRO Open. In 2018 maakte ze haar debuut als chef de mission tijdens de Paralympische Spelen in Pyeongchang en die rol vervult ze voor de vierde keer tijdens de Paralympische Spelen in Parijs in 2024. Vergeer is geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw.